Chất lượng không khí và sức khỏe của bạn

Chỉ số chất lượng không khí là thước đo đánh giá mức độ ô nhiễm không khí. Thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí kết hợp sử dụng khẩu trang đúng cách và tránh tiếp xúc với khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao là những điều cần làm để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

Chỉ số chất lượng không khí, hay còn gọi là AQI, là thước đo quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí và tác động của nó đối với sức khỏe con người. Đây là thông tin mà mọi người nên quan tâm, vì không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đặc biệt là với người già, trẻ em và những ai mắc các bệnh về hô hấp hay tim mạch. Hiện nay, bạn có thể dễ dàng theo dõi chỉ số chất lượng không khí được cập nhật thường xuyên trên các trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh/thành phố lớn.

Ảnh: Chỉ số chất lượng không khí quan trắc tại ngã ba Lê Hữu Kiều và Trương Văn Bang, phường Bình Trưng Tây, thành phố Thủ Đức (9:00 ngày 13/10/2024)

AQI được tính theo thang điểm chia thành 6 mức, với mỗi mức được biểu thị bằng một màu sắc để cảnh báo mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe. Khi chỉ số AQI nằm ở mức trung bình, từ 51 đến 100, người dân có thể sinh hoạt và tham gia các hoạt động ngoài trời mà không bị hạn chế. Tuy nhiên, với những người nhạy cảm như trẻ nhỏ, người cao tuổi hay người mắc bệnh nền, nên giảm thời gian hoạt động ngoài trời, đặc biệt là tránh các hoạt động nặng, và cần đeo khẩu trang đúng cách để giảm thiểu nguy cơ hít phải bụi mịn và các chất độc hại.

Khi chất lượng không khí kém đi, tương ứng với AQI từ 101 đến 150, mọi người nên bắt đầu hạn chế hoạt động ngoài trời, đặc biệt tại những nơi ô nhiễm cao như các khu vực giao thông đông đúc, công trình xây dựng hay nhà máy công nghiệp. Những người nhạy cảm cần lưu ý hơn về việc bảo vệ sức khỏe, có thể vệ sinh mũi, súc họng bằng nước muối sinh lý sau khi ra ngoài để loại bỏ bụi bẩn. Nếu có các dấu hiệu như khó thở, ho hoặc sốt, cần đi khám ngay tại cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

Khi AQI vượt qua mức 150 và không khí được đánh giá là xấu, tất cả mọi người, không riêng gì nhóm nhạy cảm, nên hạn chế ra ngoài để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Những hoạt động mạnh cần được thay thế bằng các hoạt động nhẹ nhàng hơn và ưu tiên thực hiện trong nhà. Việc đóng kín cửa sổ và cửa ra vào là cần thiết nếu không khí bên ngoài bị ô nhiễm nặng, đặc biệt với các gia đình sống gần đường phố hoặc khu vực công nghiệp.

Với mức rất xấu, khi AQI đạt từ 201 đến 300, không khí có thể gây hại nghiêm trọng nếu hít thở trong thời gian dài. Trong trường hợp này, bạn nên tránh ra ngoài hết mức có thể và chuyển tất cả các hoạt động ngoài trời vào trong nhà. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, hãy sử dụng khẩu trang đạt chuẩn có khả năng ngăn ngừa bụi mịn. Đối với người nhạy cảm, việc tránh hoàn toàn các hoạt động ngoài trời là cần thiết. Theo dõi sức khỏe sát sao và đi khám ngay nếu xuất hiện triệu chứng bất thường.

Ở mức nguy hại nhất, khi AQI trên 300, không khí đã trở nên cực kỳ độc hại và mọi người nên tránh tất cả các hoạt động ngoài trời. Đặc biệt, nhóm người nhạy cảm không được ra ngoài để giảm tối đa rủi ro sức khỏe. Trong những tình huống này, nếu có bất kỳ biểu hiện nào như khó thở, đau ngực hay ho, cần đến ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ.

Chúng ta đều có thể góp phần bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí hàng ngày, sử dụng khẩu trang đúng cách và tránh tiếp xúc với những khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao. Một môi trường trong lành không chỉ là mong muốn mà còn là trách nhiệm chung của tất cả mọi người. Vì vậy, hãy cùng chung tay giữ gìn bầu không khí sạch để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng.

Vân Anh, khoa Sức khỏe cộng đồng – Môi trường và bệnh nghề nghiệp (HCDC)